Softwarematige Data Recovery Veilig Toepassen

Veilig gebruiken van data recovery software – risico’s vermijden

Zijn softwarematige recovery pogingen altijd zonder risico? Nee, pogingen om data te recoveren met uitsluitend software tools, de zogenaamde “softwarematige recoveries” zijn geenszins zonder risico. In dit artikel staan uitleg en professionele richtlijnen over de risico’s bij het gebruik van softwarematige data recovery software en over hoe je fataal dataverlies bij softwarematige recoveries kunt voorkomen (download de richtlijnen aan de rechterkant van deze pagina zodat je ze kunt uitprinten en bij de hand hebt).

Misverstand

Het is een misverstand dat softwarematige recovery pogingen altijd veilig zijn en uitgevoerd kunnen worden zonder risico op fataal dataverlies.

Wat is “fataal dataverlies”?

Dataverlies is fataal als de magnetische informatie vernietigd is. Op onderstaande foto is goed te zien hoe een poging om data terug te halen via een ‘logische recovery’ heeft geleid tot de vernietiging van een deel van de magnetische laag van de platter. De in dit deel van de magnetische laag opgeslagen informatie is vernietigd en niet meer terug te halen. Je kunt op het plaatje klikken voor een uitvergroting. De harde schijf is zodanig grof beschadigd dat de rest van het oppervlak ook niet meer te lezen is door de koppen.

Een weggeschuurde magnetische datalaag van een harde schijf als gevolg van een logische recovery heeft geleid tot fataal dataverlies.

Op de platter van deze harde schijf is een groot deel van de magnetische datalaag weggeschuurd door de leeskop.

Deze beschadiging ontstaat als iemand toegang probeert te krijgen tot de informatie die op de oppervlakte van de schijf staat en als de harde schijf langzaam reageert door kleine fysieke beschadigingen aan de oppervlakte van de schijf (physical bad sectors). Een dergelijke schade kan zeer snel veroorzaakt worden.

‘Physical Bad Sectors’, wat zijn dat?

Een ‘physical bad sector’ is een nanoscopisch kleine fysieke beschadiging van de magnetische oppervlaktelaag. De informatie die opgeslagen is als geladen magnetische deeltjes op deze beschadigde oppervlakte is niet meer uitleesbaar door de leeskop. Dit komt omdat dit deel beschadigd is en de leeskop niet meer over dit deel van de schijf kan ‘glijden’.

Normaal gesproken heeft de firmware van de harde schijf de informatie die opgeslagen is in deze bad sector al gekopieerd naar een ander deel van de platter. Dan kan de leeskop dit slechte deel van de platter voortaan overslaan en de informatie elders ophalen. De leeskop raakt dan niet beschadigd.

Hoe ontstaan slechte sectoren?

De schade kan ontstaan door een minuscuul stof- of rookdeeltje dat in de harde schijf is binnengekomen en tussen de leeskop en de platter is terechtgekomen terwijl de schijf op volle snelheid aan het draaien was. De afmetingen van de lees/schrijfkop spreken echt tot de verbeelding. Een minuscuul stof- of rookdeeltje kan al een slechte sector veroorzaken. De fysieke slechte sectoren (physical bad sectors) zijn zichtbaar door een nano-scoop.

Ook kunnen beschadigde sectoren ontstaan door stroomonderbrekingen. Bijvoorbeeld als plotseling de stroomtoevoer wordt afgebroken, door haperende aansluitingen of door een zonnestorm die stroomfluctuaties kan veroorzaken.

Hoe klein is klein?

Tom’s Hardware maakt een vergelijking met een lees/schrijfkop en een vliegtuig. Met een breedte van minder dan honderd nanometer en een dikte van ongeveer tien nanometer vliegt de kop boven de plaat met een snelheid van tot 15.000 omwentelingen per minuut (RPM), en op een hoogte die te vergelijken is met een stapeltje van 40 atomen. Als je deze onwaarschijnlijk kleine afmetingen zou vergelijken met een jumbo jet begin je een idee te krijgen van de dimensies en hun verhoudingen.

Als de lees/schrijfkop een Boeing 747 zou zijn en de oppervlakte van de harde schijf de aarde, dan:

• zou de Boeing vliegen met een snelheid van 800 Mach
• op minder dan 1 cm boven de grond
• en zou ieder grassprietje worden geteld
• met minder dan 10 fouten op een oppervlak ter grote van geheel Ierland

De reden is dat deze slechte sectoren geen glad oppervlak meer hebben, maar ruw zijn aan de randen. Dan zou het kunnen dat de kop met grote snelheid in aanraking komt met zo’n ruw randje en daardoor zwaar beschadigd kan raken.

De kop beschermt zichzelf door deze bad sectors te vermijden. De informatie haalt de kop van een ander gedeelte van de platter.

Probeer NIET de bad sectors uit te lezen!

Met al de bovenstaande kennis begrijp je dat er een vergrote kans is op verdere schade van de slechte sector als je deze toch probeert uit te lezen. De lees/schrijfkop is een zeer fragiel onderdeel en als je bruut geweld gebruikt om toch informatie uit een bad sector te lezen zal het meer kwaad dan goed doen.

En bruut geweld gebruiken is nu precies de opdracht die je geeft aan je software als om een “full surface scan”, een “clone”, of een “image” van je harde schijf vraagt. Omdat de kop geen toegang krijgt tot de informatie in de bad sector, zegt de software tegen de kop het nog eens te proberen, en nog eens, en nog eens … net zo lang tot de kop zwaar beschadigd is en het magnetische oppervlak begint af te schrapen als een rasp. Dat kan binnen een oogwenk gebeurd zijn. Het vernietigende eindresultaat kun je zien in het plaatje van de harde schijf bovenaan dit artikel.

De enige manier is de professionele manier

Een harde schijf met fysiek beschadigde sectoren kan uitsluitend in een professioneel data recovery bedrijf, in een clean-room en door ervaren technici behandeld worden. De data recovery specialist gaat uiterst voorzichtig te werk en gebruikt gespecialiseerde en zeer kostbare apparatuur. Dit is de enige omgeving waarin een harde schijf met bad sectors behandeld zou mogen worden.

Data Recovery Software is NIET het juiste gereedschap om te gebruiken bij een harde schijf met bad sectors

Standaard data recovery software is ongeschikt voor harde schijven met slechte sectoren. Het geforceerd gebruiken van deze tools op een beschadigde harde schijf kan onherstelbare schade aan de magnetische laag van de harde schijf teweegbrengen met fataal dataverlies als gevolg.

ALGEMENE PRINCIPES bij het gebruik van Data Recovery Software

Bij een harde schijf met bad sectors:

• Maak GEEN surface scan
• Probeer GEEN clone of image te maken
• Gebruik GEEN data recovery software

Deze software tools forceren de leeskop om de bad sectors uit te lezen en veroorzaken daardoor onherstelbare schade aan de magnetische laag aan de oppervlakte van de platen.

RICHTLIJNEN

Vergaar zo veel mogelijk informatie over de harde schijf als mogelijk voordat je een beslissing neemt om de schijf aan te sluiten aan data recovery software. Vraag bijvoorbeeld aan de klant wat hij of zij allemaal kan vertellen over de oorzaak van het dataverlies.

Zet de harde schijf niet aan of als je de volgende informatie hebt :

• de harde schijf maakte een klikkend of tikkend geluid of een biepend geluid
• als er helemaal geen beweging in de harde schijf meer zat
• als de harde schijf gevallen is
• als het systeem iedere dag langzamer werd en daarna helemaal niets meer deed
• als een stroomonderbreking voorafging aan het verlies van toegang tot de PC/laptop/etc.
• een halverwege een datatransfer uitgetrokken external USB hard drive ging vooraf aan het dataverlies
• iemand heeft geprobeerd de harde schijf te repareren met CHKDISK en daarna verloor de harde schijf toegang
• de PC/laptop bleef “hangen” tijdens het werken en daarna helemaal geen toegang meer
• het systeem crashte meerdere malen terwijl de RAM ok is
• tijdens het installeren van het OS stopte het proces halverwege en kon de installatie niet afgerond worden
• water schade, rook schade, verbrand, etc.

In het algemeen geldt dat je veilig logische data recovery kunt uitvoeren met de software tool in de volgende gevallen:

• de klant heeft zijn of haar data gedelete
• de klant heeft een nieuw OS geïnstalleerd en is daarbij zijn data verloren
• een virus
• een verwijderde/gedelete partitie
• de klant heeft zijn of haar harde schijf geformatteerd

Maar blijf altijd dichtbij, kijk en luister, en stop ogenblikkelijk als je tijdens het werken met data recovery software het volgende opmerkt :

• hoewel alles ok leek kan een harde schijf toch beschadigde sectoren hebben. Als gedurende het cloning proces de voortgangsbalk niet meer beweegt of slechts heel erg langzaam beweegt or hectisch beweegt, stop dan onmiddellijk het clone proces en haal de stekker uit de harde schijf
• als tijdens het scannen de software stopt of blijft hangen (misschien genereert de software een foutmelding) stop dan meteen en haal de stekker uit de harde schijf
• als nadat je het cloning/imaging/recovering proces bent begonnen de harde schijf blijft hangen, stop dan ogenblikkelijk en haal de stekker uit de schijf.

In alle bovenstaande gevallen stuur je de haarde schijf naar het laboratorium van Stellar Data Recovery

Belangrijke opmerking :

• Alvorens een logische data recovery uit voeren zorg je er voor dat alle connectiepunten van het docking station goed contact maken. Losse contactpunten kunnen voor disrupties zorgen en kunnen bad sectors veroorzaken.
• Schrijf NOOIT de gerecoverde data naar de schijf die je aan het recoveren bent maar altijd naar een andere harde schijf.

Een juridische invalshoek met betrekking tot het nemen van risico’s als professionele dienstverlener

Het aanzetten van een harde schijf met slechte sectoren en het geforceerd laten uitlezen van de bad sectors (met data recovery software, clone software of drive scanning software) kan tot fataal dataverlies leiden, maar er is ook een kleine kans dat dit niet gebeurt.

In het geval dat je met succes data hebt teruggehaald van een harde schijf met fysiek beschadigde sectoren met behulp van data recovery software heb je geluk gehad. Maar na het lezen van dit artikel zal je ook begrijpen dat je een groot risico hebt genomen. Als je een professionele dienstverlener bent, dan zou je het nemen van dergelijke grote risico’s als onverantwoord kunnen bestempelen.

Professionele dienstverleners van data recovery diensten zouden dergelijk grote risico’s niet moeten willen nemen met de data van hun klanten.